Alternatieve regelgeving en eigen verantwoordelijkheid

Sinds het begin van de jaren tachtig staat deregulering prominent op de politieke agenda. Het Regeerakkoord van het eerste kabinet-Lubbers uit 1982 markeerde in de vorm van drie grote operaties: deregulering, decentralisatie en privatisering, een omslag in het politieke plannings- en beheersingsdenken uit de jaren `70 (met name op gebieden van welzijn, gezondheidszorg, onderwijs en milieu), dat was vastgelopen op harde wetten van uitvoerbaarheid en negatieve en sociale neveneffecten. Deze eerste dereguleringsgolf heeft aanvankelijk niet geleid tot werkelijke vermindering van aard en omvang van de overheidsregulering geleid. Onder het eerste kabinet-Kok (1994) kreeg het dereguleringsstreven een nieuwe vorm in de MDW-operatie: marktwerking, deregulering en wetgevingskwaliteit. Marktwerking kwam centraal te staan; vermindering van regulering van economische activiteiten. Dat was de tweede dereguleringsgolf. Onder de achtereenvolgende kabinetten-Balkenende is, zonder dat de koppeling met de heilige marktwerking werd losgelaten, in programma`s als `Bruikbare rechtsorde` en `Andere overheid` deregulering in de sleutel gezet van (vergroting van) de `eigen verantwoordelijkheid`: de eigen verantwoordelijkheid van de burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen maar ook van decentrale overheden Decentraal wat kan, centraal wat moet, is dan de eindeloos herhalende mantra. Dit boek gaat in op deze laatste dereguleringsgolf door aandacht te besteden aan het concept `eigen verantwoordelijkheid`.