Publieke dienstverlening: percepties van marktwerking en kwaliteit

Discussies over het onderwerp marktwerking bij publieke dienstverlening zijn aan de orde van de dag, zoals blijkt uit de wekelijkse berichtgeving in de kranten, televisie-uitzendingen over onderwerpen als topsalarissen bij de publieke sector en wantoestanden in de thuiszorg en het hoger beroepsonderwijs. Vanuit allerlei hoeken wordt, al of niet genuanceerd, door groeperingen gepleit voor betere zorg en onderwijs. Marktwerking in de publieke dienstverlening is, met als aanleiding een economische recessie, ingezet tijdens de kabinetten Lubbers vanaf 1982. Publieke dienstverlening behelst in Nederland een breed spectrum aan diensten, variërend van gezondheidszorg tot en met infrastructurele diensten zoals openbaar vervoer en telecommunicatie. De aannames die gepaard gaan met het inzetten van marktwerking beloven onder andere een hogere kwaliteit tegen een lagere prijs. In dit proefschrift staat de volgende onderzoeksvraag centraal: Wat zijn effecten van de introductie van marktwerking in de publieke dienstverlening op de perceptie van kwaliteit van deze dienstverlening? In dit onderzoek wordt getracht afstand te nemen tot de maatschappelijke discussies. Daarbij gaat het niet om de vraag of deze percepties waar zijn, maar of en op welke wijze ze betekenisvol zijn voor de betrokken spelers. Onze kennis en voorstellingen van de wereld zijn in haar benadering geen reflecties van de werkelijkheid maar producten van onze eigen indeling, of discours. Anders dan eerdere wetenschappelijke onderzoeken over marktwerking gaat dit onderzoek nader in op het denken over het begrip kwaliteit. Praktijken uit verschillende sectoren binnen maatschappelijke dienstverlening worden beschouwd: ouderenzorg, hoger onderwijs en als vergelijking woningcorporaties over de periode 1982-2008. Anna de Zeeuw (1963) heeft het onderwerp van haar proefschrift gekozen vanwege haar persoonlijke affiniteit, met name met het hoger onderwijs waar zij werkzaam is, maar ook met ouderenzorg vanuit de rol van mantelzorger.