Langs de randen van het strafrecht

Het strafrecht is al lang niet meer het min of meer gesloten systeem dat als ultimum remedium wordt beschouwd. De strafwetgevingsmachine draait op volle toeren, de politiek ligt aan het infuus van de media, en utopische veiligheidsfantasieën hebben vele dogmatische bezwaren opzijgezet. Er wordt ongeremd en ongericht opgespoord, vervolgd, berecht en gesanctioneerd. De grenzen tussen vrijheid, vervolging, sanctionering en toezicht lijken in hoog tempo te vervagen. Het Openbaar Ministerie mag zelfstandig schuldig verklaren en bestraffen. Het aloude verdenkingscriterium wordt losgelaten en vervangen door 'aanwijzingen' - 'moeilijk verifieerbare geruchten' - dat een strafbaar feit wordt beraamd. Bestuursrechtelijk wordt de meldingsplicht en het locatieverbod ingevoerd. De grenzen van het strafrecht zijn inmiddels ruimschoots overschreden. In deze bundel wordt niet bij de pakken neergezeten, maar gepoogd een antwoord te vinden op prangende vragen van deze tijd, langs de randen van het strafrecht; een hernieuwde reflectie op de grenzen van het strafrecht, op zoek naar interne en externe begrenzingen. De hierboven aangestipte thema's komen alle aan bod, samen te vatten onder de noemers 'verwachtingen', 'mogelijkheden' en'overschrijdingen' van het strafrechtelijk instrumentarium. Uit de bijdragen spreekt een zeker verlangen naar de tijd dat het strafrechtelijk systeem nog relatief gesloten was, en slechts als ultimum remedium werd ingezet. Maar dat die zucht niet tot verstarring hoeft te leiden bewijst deze bundel, op zoek naar antwoorden op maatschappelijke vragen, langs de randen van het strafrecht. Dit is een boek in de Meijers-reeks (nr. 91). De reeks valt onder de verantwoordelijkheid van het E.M. Meijers Instituut voor Rechtswetenschappelijk Onderzoek van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden. Dit boek maakt deel uit van het onderzoeksprogramma 'Veiligheid en recht'.